Thỏa thuận ngừng bắn Syria đứng trước nguy cơ sụp đổ

TĐO - Thỏa thuận ngừng bắn từ ngày 12/9 ở Syria, với sự hậu thuẫn của Nga và Mỹ, có thể sắp bị chấm dứt, sau khi một thủ lĩnh của phe đối lập cho biết phiến quân nổi dậy đã sẵn sàng tham chiến trở lại.

Lệnh ngừng bắn đã bị vi phạm nghiêm trọng vào cuối tuần qua. Phía Nga cho biết: máy bay chiến đấu của liên quân do Mỹ dẫn đầu chống lại tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) đã không kích, giết chết hơn 60 binh sĩ thuộc quân đội chính phủ Syria ở miền Đông đất nước.

Tổng thống Syria Bashar al-Assad, đồng minh thân cận và lâu năm của Moscow, gọi đây là "sự xâm lược trắng trợn". Trong khi đó, Washington chỉ thừa nhận vụ việc này là một sai lầm không đáng có.

Lệnh ngừng bắn nói trên là thỏa thuận thứ 2 mà Mỹ và Nga đạt được từ đầu năm tới nay, với hy vọng thúc đẩy tiến trình chuyển giao chính trị, kết thúc cuộc chiến đã kéo dài tới năm thứ 6, khiến hàng trăm nghìn người chết ở Syria.

Tuy nhiên, trong những ngày gần đây, bạo lực và xung đột đã liên tục gia tăng. Kế hoạch viện trợ nhân đạo cho các huyện ở phía Đông Aleppo - nơi đang thuộc quyền kiểm soát của phiến quân - đã bị trì hoãn nhiều lần. Đây là một trong những bước đầu tiên của thỏa thuận.

Kế hoạch sơ tán hàng trăm phiến quân từ các địa phương bị bao vây cuối cùng ở thành phố Homs cũng không được tiến hành theo đúng kế hoạch, làm lu mờ hiệu quả thực sự của thỏa thuận ngừng bắn.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry tuyên bố: thỏa thuận ngừng bắn đang được duy trì một cách "mong manh". Nếu thỏa thuận sụp đổ, nó sẽ khiến chính quyền của Tổng thống Barack Obama mất đi cơ hội tạo bước đột phá về Syria trước khi ông Obama rời nhiệm sở vào tháng 1/2017.

Trẻ em vui chơi trên đường phố Ghouta, phía Đông Thủ đô Damascus (Syria) khi lệnh ngừng bắn có hiệu lực. (Ảnh: Reuters)

Mặc dù cùng có kẻ thù chung là IS, Mỹ và Nga lại ở 2 phía đối diện trong nội chiến Syria. Mỹ và các nước đồng minh ủng hộ phe đối lập và muốn lật đổ ông Assad, trong khi Nga phản đối điều này và tuyên bố hỗ trợ nhà lãnh đạo Syria.

Theo ông Zakaria Malahifji, quan chức phụ trách chính trị của nhóm nổi dậy Fastaqim ở Aleppo, thỏa thuận ngừng bắn trên thực tế "đã thất bại và kết thúc".

Trả lời phóng viên Reuters tại thành phố Gaziantep (Thổ Nhĩ Kỳ), ông Malahifji cũng cho biết: các nhóm nổi dậy đang chuẩn bị chiến đấu trở lại. "Tôi nghĩ rằng trong tương lai gần, các phe phái sẽ có hành động" - ông này nhấn mạnh.

Trong khi đó, chính phủ Syria đổ lỗi cho quân nổi dậy tấn công trong và xung quanh Aleppo hôm 19/9, Reuters cho hay. Ngược lại, một quan chức thuộc phe đối lập bác bỏ cáo buộc này, khẳng định rằng họ chưa phát động bất cứ cuộc tấn công mới nào.

Người phát ngôn Ủy ban Đàm phán cấp cao của phe đối lập, Riad Nassan Agha cho biết: phía Damascus chưa bao giờ cam kết tuân thủ thỏa thuận ngừng bắn.

"Các cuộc tấn công bằng máy bay chiến đấu của Nga và Syria đã không dừng lại. Ngay từ lúc đầu, thỏa thuận ngừng bắn đã không được tôn trọng" - ông Agha tuyên bố.

Được biết, mặc dù lệnh ngừng bắn đã hết hạn vào lúc 11g59p (giờ địa phương) ngày 18/9, quân đội Syria vẫn chưa công bố gia hạn thỏa thuận, bất chấp việc Mỹ và Nga đều nhất trí kéo dài lệnh ngừng bắn này.

Trọng Sang